این فرمول مربوط میشه به پیدا کردن اینکه امسال و یا هر سال دیگه خورشیدی، سال چه حیوانی است؟!
برای اینکار ابتدا سال مورد نظر را منهای 6 می کنیم. سپس عدد حاصل را تقسیم بر 12 می کنیم . سپس باقی مانده تقسیم را با جدول زیر تطبیق داده و حیوان مورد نظر را از روی جدول پیدا می کنیم.
۱ |
۲ |
۳ |
۴ |
۵ |
۶ |
۷ |
۸ |
۹ |
۱۰ |
۱۱ |
۰ |
موش |
گاو |
پلنگ |
خرگوش |
نهنگ |
مار |
اسب |
گوسفند |
میمون |
مرغ |
سگ |
خوک |
به عنوان مثال، امسال سال 1390 شمسی است. پس 1384 = 6 - 1390 حال باقی مانده تقسیم عدد 1384 بر 12 رو بدست می آوریم، که میشه عدد 4. عدد 4 در جدول معادل حیوان "خرگوش" است. پس امسال سال خرگوش است.
بجای سال ۱۳۸8 گفته می شود سال گاو. چون در زمان حیات یک انسان پنج یا شش دوره ی این سالها تکرار می گردد، مردم به آسانی در می یابند که فلان حادثه که مثلا در سال اسپ روی داده بود٬ چند سال پیش از این بوده است و یا اینکه فلان شخصی که در سال مار تولد یافته از روی قیافه ی او می توان دریافت که چند بار سال مار در زنده گی او تکرار یافته است.
ستاره شناسان ما سالهای این دوره را چنین یاد می کنند:
۱- سیچقان ئیل یا سال موش.
۲- اود ئیل یا سال گاو.
۳- بارس ئیل یا سال پلنگ.
۴- توشقان ئیل یا سال خرگوش.
۵- لوی ئیل یا سال نهنگ (که در جنوب شرق آسیا آن را سال اژدها می خوانند.)
۶- ئیلان ئیل یا سال مار.
۷- یونت ئیل یا سال اسپ.
۸- قوی ئیل یا سال گوسفند. (چینی ها آن را سال بز می نامند.)
۹- بیچی ئیل یا سال میمون.
۱۰- تخافوی ئیل یا سال مرغ (که در جنوب شرق آسیا سال خروس نامیده میشود.)
۱۱- ایت ئیل یا سال سگ.
۱۲- تنکوز ئیل یا سال خوک.
در حدود هشتصد سال پیش از امروز، دانشمند و سخنور نامور کشور ما ابونصر فراهی اسامی این سالیان را برای آموزش اطفال در کتاب نصاب الصبیان خویش چنین به نظم کشیده بود:
موش و ببر و پلنگ و خرگوش شمار
زین چار چو بگذری٬ پلنگ آید و مار
و آنگاه به اسپ و گوسفندست حساب
حمدونه و مرغ و سگ و خوک آخر کار
طاها